MASTİTİS
1691 Kere Okundu
MİKROPLAR KOŞAMAZ AMA YÜZERLER M A S T İ T İ S Mastitis çeşitli İrritan etkilere karşı meme bezinin tepkisidir.Memenin İrritan etkiyi nötralize etmek,yıkılmamak, kendini yenilemek ve normal fonksiyonlarına yeniden dönebilmek için gösterdiği fiziksel kimyasal, bakteriyolojik ve patolojik değişiklikler, çeşitli formlarda Mastitis belirtilerinin ortaya çıkmasına sebep olur. Mastitisler klinik seyirlerine göre şu şekilde
sınıflandırılır. Meme loblarının bir veya birkaçında ani bir şişme,sıcaklık,sertlik ve duyarlık vardır.Süt sulu kanlı ve pıhtılıdır.Genelde lokal belirtilerin yanında sistemik belirtilerde bulunur.Beden ısısı artar ,nabız hızlı,depresyon halsizlik ve iştahsızlık görülür.Hastalığın bu şekli Akut Toksik mastitis olarak da adlandırılır. Hafif klinik Mastitis Hafif seyreder, sütte renk ve kıvam değişikliği ve azalma gözlenir.Meme şiş olup sıcaklık ve duyarlık bulunabilir.Ancak hayvanın genel durumunda herhangi bir değişiklik gözlenmez. Kronik Mastitis Memenin süregelen bir enfeksiyonudur.Genelde gizli seyreder zaman zaman aktif hale geçer.Bu tip parlamalar daha sonra subklinik forma geçer. Subklinik Mastitis Meme dokusunu ,sütün bileşimini ve miktarını etkilememekle birlikte şekillenen değişikliklerin hiç birisi gözle ve klinik muayenelerle izlenemez.Ancak sütte somatik hücre sayısı artışı ve patolojik etkenlerin izolasyonu ile fark edilen bir yangıdır. Farkına varılmadan inekler arasında hızla yayılabilir.Klinik vakalara göre 40 kat daha fazla seyreder.%3-25 oranında süt kaybına sebep olur. Etioloji Mastitisin başlıca
sebebi mikroorganizmalar ve bunların salgıladıkları toksinlerdir. Süt işletmelerinde en fazla
rastlanan etkenler streptococcus agalaktia,Str.dsyagalaktia Strep.uberus Enterekokkus spp ve stap.aureus sayılabilir. Bazı işletmelerde akut mastitisin sebebi olarak sıklıkla Eschericha koli ,enterobakter spp.ve kllebsiella pnemonia görülür. İneklerde Kok gurubu bakteriler
(Strep,Stap), Mantar ve
mayalar(candida), Virüsler(enterovirüs) ve basil grubu bakteriler
(kolifomlar,nokardia,leptospira,mycoplasma) en önemli etkenler olmakla birlikte
yaklaşık olarak 300 e yakın etken olduğu bilinmektedir. Meme derisinde,meme başı deliği çevresinde ve meme başı kanalının alt kısımlarında değişik mikroorganizmalar bulunur.Bu mikro organizmalar meme başı deliğinden yapılan çeşitli işlemler sırasında (sağım,ilaç uygulamaları ve meme içine yapılan sondalama işlemleri) içeri girebilirler. Özellikle işletmelerde gördüğümüz yanlışlıklar sonucunda bu etkenler hızla hastalığa sebep olmaktadır. bunlar ? Kirli eller Eldivensiz sağım Ön sağımsız sağım Dezenfektansız temizleme Yıkama ve ıslak bırakma Masajsız sağım Her bir meme başı için ayrı havlu kullanmama Sert masaj 1 dakikadan az veya fazla masaj Sağım bitmeden başlık çıkartma Başlık çıkarmada geç kalma Başlık havasını kesmeden çıkartma Başlıkları aşağıya doğru değil de geriye doğru asılarak çıkartma Makine temizliğinin yapılmaması Makine basıncının fazla ve az oluşu Makine hortumlarının eskimesi ve hava kaçırması Kalitesiz başlıklar Sağım sonu teat-dip işleminin yapılmayışı Sağım sonu sağılan ineklerin hemen (en az 30 dakika) yatmalarına izin
verilişi Kuru döneme yanlış çıkarış Kuruya çıkmadan memelerin kontrol edilmeyişi Kuru dönem ilacının ucunun içeriye fazla sokulması Yanlış tedaviler Gereksiz tedaviler Sağım öncesinde ve sırasında hayvanı korkutma ve kötü muamele
sayılabilir…… ![]() Kuru zeminli ve yataklarında yatan ineklerin olduğu işletmelerde Mastitis olmaz. Bunlar genelde ekzojen karakterli mikroorganizmaların mastitisine sebep olmaktadır .Ayrıca endojen karakterli mikroorganizmaların sebep olduğu mastitisler vardır ki bunlar doğumdan sonra yüksek süt veren ineklerde negatif enerji balansı sonucu aşırı kilo kaybı ve karaciğer toksikasyonu neticesinde memede a potajen bulunan mikroorganizmaların aktif hale geçmesi sonucu toksinlerinin meydana getirdiği mastitisdir. Genelde doğum sonu yetersiz ve kalitesiz yemlerle beslenen ineklerde görülür. Arkasından Ketosis ve Abamasum deplasmanı şekillenir. Son yıllarda Somatik hücre sayımı terimi karşımıza sıkça çıkmaktadır ve süt fabrikaları bu sayım sonucunda yetiştiricilere prim vermektedir. Somatik hücre sayımı sütteki kan hücrelerinden lökositlerin sayımıdır.Çünkü
normalde 100 binin çok altında bulunan bu sayı hastalıkla beraber ineği
mikroplara karşı korumak için artar ve buda bize hastalığın şiddeti hakkında
bilgi verir. Somatik hücre sayısı CMT Üretim Kaybı %
100.000 negatif 0 300.000 az 6 900.000 1 10 270000 2 16 8.100.000 3 25 Bu işlemi ekonomik olarak bireysel olarak inek bazında ve
meme başı bazında yapmak çok pahalıya mal olmaktadır.Ancak tank sütünde
yapılırsa bize genel anlamda bir fikir verir sonuç tankta 200.000 nin altında
olması çok iyi olduğunu gösterir.200.000 ve 300.000 arasında çıkan sonuçlarda
kontrol listemizi gözden geçirmemiz gerekir fakat 300.000nin üstündeki
rakamlarda hastaları bulmamız için ya bireysel CMT(süt ile CMT solüsyonu
karışınca lökositler jel kıvamını alır) yapmamız
yada elektronik ve sarfiyatsız detektörle tüm sürü
elden geçmelidir.Yoksa bir sağmal inekte bir laktasyonda 1tona varan süt
kayıpları olmaktadır. Somatik hücre sayısı yüksek çıkan inekler kesinlikle en son sağılmalıdır TEDAVİ En etkili ve en
ucuz tedavinin koruyucu tedavi olduğu
unutmamak gerekir.Çünkü 300 den fazla etkenin sebep olduğu mastitisisin
tedavisi hem pahalı hem de kolay
olmayacaktır. Hastalık çıktığında yapılacak ilk iş mikrobun izolasyonudur
fakat bu bize zaman kaybettireceği için yetiştiricinin öncelikle vet.hekimiyle
irtibata geçip tedaviye hemen başlamalıdır.Ve tedavi bitmeden ilaç kullanımını
erken bırakmamalıdır. Etkenin 300 den fazla oluşlu aşı kullanımının doğruluğu
konusunda şüphe uyandırmaktadır. Aşı
sürüde en son uygulanacak bir yoldur. Öncelikle yukarıda sayılan hatalar
yapılmamalı olmazsa son çare aşı olmalıdır. Doğumdan 21 gün önce yapılan anti
oksidatif bir vitamin olan , Vit.E enj. ları karaciğeri korur, doğumdan sonra
oluşabilecek endojen karakterli masttisleri engeller. Yapılan
çalışmalarda kuruya çıkan ineklere, daha önce sağmal döneminde mastitis geçirmemiş
ve kuruya alınmadan önceki kontrollerinde ise mastitis bakımından negatif çıkan
ineklere kuru dönem ilacı tavsiye edilmemektedir.(Bir şey bozuk değil ise
düzeltme !).Kuru dönem ilacı ,daha önce mastitis geçirmiş ve kuru dömeme
çıkarılırken teşhis edilen olgularda
tavsiye edilir. Son yıllarda mastitis için, genel durum
bozuk değilse antibiyotik kullanmadan, sık sağım tavsiye edilmektedir. Yani
hasta inek günde 4-5 kez sağılır. Yaptığım çalışmalarda kayda değer sonuçlar
aldım. İlk üç gün sonuç alamazsanız kas içi antibiyotik uygulayıp tekrar 3 gün
sık sağın ama meme içine antibiyotik vermekten kaçının. |
» Aktif Ziyaretçi: 1 | » Bugün Gelen: 66 | » Toplam Ziyaretçi: 119117 | » Bu sitemizi ziyaretiniz |